Nίκος Mάργαρης
OIKO-ΛOΓIKA__Θυμάμαι πριν χρόνια στην Κρήτη τον _ξεσηκωμό_ για τη μεταφορά κάποιων
αρχαιολογικών ευρημάτων στην Αμερική για μια έκθεση που θα διοργάνωνε εκεί
το
Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. O μάστρο-Δημήτρης, υδραυλικός, που
ουδέποτε
είχε περάσει έστω και έξω απο Μουσείο μετέφερε μ_ ένα άθλιο φορτηγάκι -η
ιστορία
είναι αληθινή!- διαδηλωτές από τα χωριά στο Ηράκλειο λες και επρόκειτο για
τη
νεότερη μάχη της Κρήτης__
H ΑΦΡΟΔΙΤΗ EINAI ΚΑΛΑ ΣΤΟ ΛΟΥΒΡΟ!
ΑΠΟ ΠΑΛΙΑ είχα την απορία. Γιατί ζητούσαμε πίσω μόνο τα
_Ελγίνεια_ από τους Βρετανούς και δεν κάναμε το ίδιο και για
τη Νίκη της Σαμοθράκης και την Αφροδίτη της Μήλου που είναι
στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι;
Ευτυχώς, ο νέος υπουργός Εσωτερικών, πριν φύγει από το
Υπουργείο Αιγαίου, ζήτησε πίσω την Αφροδίτη κι έτσι η απορία
μου πήγε περίπατο. Ενώ όμως έφυγε η απορία, ήρθε η ανησυχία.
Είναι δυνατόν κάποιο άτομο που -κατά τεκμήριο- θεωρείται
σοβαρό να _αμολάει_ τέτοιου είδους αιτήματα;
Καταρχήν θα πρέπει να δηλώσω ξεκάθαρα ότι απεχθάνομαι βαθύτατα
όλες εκείνες τις _κινήσεις_ που στηρίζονται στην
πατριδοκαπηλία και τον εθνικιστικό παροξυσμό. Ας δούμε,
λοιπόν, με μια ψύχραιμη ματιά τι σημαίνουν οι πράξεις αυτού
του είδους.
Οι μισοί, λένε, επισκέπτες του Λούβρου πηγαίνουν για να δουν
την Αφροδίτη της Μήλου. Έστω ότι οι Γάλλοι μας έστελναν την
Αφροδίτη κι εμείς τη βάζαμε στο Μουσείο της Μήλου. Υπάρχει,
άραγε, περίπτωση οι επισκέπτες στο Λούβρο να μειωθούν στο μισό
επειδή θα λείπει η Αφροδίτη; Λέτε οι μισοί που δεν θα πάνε στο
Λούβρο για την Αφροδίτη να έρθουν στη Μήλο να τη δουν;
Ας αντιστρέψουμε λίγο ακόμη τα πράγματα. Τι συμφέρει, άραγε,
στην Ελλάδα; H Αφροδίτη να είναι στο Λούβρο ή στη Μήλο; Μήπως
η παρουσία της στο εξωτερικό είναι διαφήμιση για την Ελλάδα
και τον αρχαίο της πολιτισμό και το ίδιο συμβαίνει και με τη
Νίκη της Σαμοθράκης;
Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πόσα ισάξια ή και καλύτερα αγάλματα από
την Αφροδίτη της Μήλου έχουμε στη χώρα μας; Μήπως η Αφροδίτη
της Μήλου και η Νίκη της Σαμοθράκης απέκτησαν τόση δημοσιότητα
και καλλιτεχνική εγκυρότητα ακριβώς επειδή είναι στο Λούβρο;
Όπου και προβάλλονται καλύτερα σ_ ένα χώρο που μας _συμφέρει_
απ_ όλες τις πλευρές;
Γιατί να ζητάμε αυτά τα αγάλματα πίσω; Τι εξυπηρετεί στους
στόχους του Υπουργείου Αιγαίου αυτή η θέση; Μήπως είναι ακόμη
μια μικροπολιτικάντικη κίνηση;
Ως απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων τι είδους περιποίηση θα είχαμε
διαθέσει για το άγαλμα της Αφροδίτης αν ήταν στη Μήλο;
Γνωρίζει ο κ. Υπουργός Εσωτερικών τι άλλα αγάλματα υπάρχουν
στο Αιγαίο αντίστοιχης ποιότητας προς την Αφροδίτη; Μήπως θα
έπρεπε να στείλουμε - δανεικά αυτή τη φορά! - κι εκείνα _έξω_
για να γίνουν σωστά όσο αυτά που είναι στο Λούβρο; Πόσοι
κάτοικοι των περιοχών, στις ψήφους των οποίων προσβλέπει με τη
διεκδίκηση της Αφροδίτης ο πρώην Υπουργός Αιγαίου, γνωρίζουν
την ιστορία της περιοχής τους καθώς και τα υπάρχοντα αγάλματα
και τα άλλα ευρήματα τα οποία υπάρχουν στα Μουσεία;
Δεν θα ισχυριστώ το προκλητικό ότι _καλύτερα εκεί γιατί μας τα
φυλάνε καλύτερα_ αλλά το απλό ότι η Ελλάδα παρουσιάζεται πολύ
σωστότερα στό εξωτερικό μ_ όλα αυτά τα εκθέματα. Τα οποία
-όπως και να το κάνουμε- αν παρέμεναν εδώ θα ενίσχυαν στο
ελάχιστο τον εξαίσιο πλούτο όσων διαθέτουμε.
Δεν είναι καλύτερος πρέσβυς στο Παρίσι η Αφροδίτη από τις
άλλου τύπου εκπροσωπήσεις;
Είναι εύκολο να πάθει κάποιος εθνικιστικό παροξυσμό και ο κάθε
Υπουργός ή Δήμαρχος ν_ αρχίσει να ζητάει πίσω τα ευρήματα που
έχουν μεταφερθεί από την περιοχή του. Αλλά γιατί ν_ αρχίζει
από αυτά που λείπουν ή έφυγαν και όχι από εκείνα που υπάρχουν
και είναι θαμμένα είτε στην κυριολεξία είτε στα κιβώτια είτε
στην άγνοια;
Θυμάμαι πριν χρόνια στην Κρήτη τον _ξεσηκωμό_ για τη μεταφορά
κάποιων αρχαιολογικών ευρημάτων στην Αμερική για μια έκθεση
που θα διοργάνωνε εκεί το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας
Υόρκης. O μάστρο-Δημήτρης, υδραυλικός, που ουδέποτε είχε
περάσει έστω και έξω από Μουσείο μετέφερε μ_ ένα άθλιο
φορτηγάκι -η ιστορία είναι αληθινή!- διαδηλωτές από τα χωριά
στο Ηράκλειο λες και επρόκειτο για τη νεότερη μάχη της Κρήτης.
Κι αποπάνω οι πολιτικάντηδες της τότε αντιπολίτευσης -έχει
σημασία ποιο κόμμα ήταν;- ξεσήκωναν με ανοησίες τον κάθε αφελή
_προστάτη_ ο οποίος τα έκανε _λίμπα_ στο όνομα -πάντοτε- της
προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
H έκθεση που έγινε πέρυσι στην Εθνική Πινακοθήκη _από τον
Σεζάν στον Γκρέκο_ χαρακτηρίσθηκε από μεγάλη επιτυχία. Γιατί
μας δάνεισαν τα, επίσης αναντικατάστατα, έργα που ήρθαν τα
άλλα Μουσεία; Δεν θα είναι αρκετοί εκείνοι που βλέποντας αυτά
τ_ αριστουργήματα γνώρισαν και τη χώρα στην οποία έζησαν οι
καλλιτέχνες που τα δημιούργησαν;
Ας πάμε τώρα και στα Ελγίνεια. Κακώς ο Λόρδος Έλγιν τα πήρε
από το φυσικό τους χώρο. Από την άλλη πόσοι πραγματικά πάνε κι
επισκέπτονται την Ακρόπολη αντιλαμβάνονται ότι _κάτι λείπει_;
Ή, μήπως, δεν είναι αλήθεια ότι όταν χρειάσθηκε να γνωρίσουμε
την πρώτη μορφή μερικών από αυτά πήραμε εκμαγεία από το
Λονδίνο επειδή τα εδώ ήταν αλλοιωμένα;
Δεν θα ισχυριστώ -και συγγνώμη για την επανάληψη- ότι αν ήταν
εδώ οι συνθήκες του περιβάλλοντος των Αθηνών θα τα κατέστρεφαν
ή ότι το Μουσείο της Ακρόπολης έχει τα χάλια του και το
καινούριο δεν προχωρεί επειδή το εμποδίζουν -μεταξύ των άλλων-
και οι σύλλογοι των αρχιτεκτόνων που δεν επιτρέπουν διεθνή
διαγωνισμό. Οι Γάλλοι είναι _κάφροι_ που δεν προσέχουν την
εθνική τους ταυτότητα όπως οι δικοί μας. Γι_ αυτό φαίνεται ότι
το Μουσείο Μπομπιντού -το γνωστό Μπομπούρ- το σχεδίασε ο
Ρέντζιο Πιάνο που είναι Ιταλός αρχιτέκτονας.
Αλλά, από τη στιγμή που _αυτό που λείπει_ δεν φαίνεται τόσο
που να καταντά ανοσιούργημα _αυτό που υπάρχει_, γιατί να μην
παραμένουν στο Λονδίνο τα _Ελγίνεια_ να διαφημίζουν την αιώνια
Ελλάδα; Μας φέρνουν περισσότερους επισκέπτες και αποκτούμε
περισσότερους φίλους με τα διαφημιστικά φυλλάδια του τουρισμού
ή τις τηλεοπτικές διαφημίσεις στο CNN;
Πόσοι από όσους κλαίνε και οδύρονται για την Ακρόπολη και τον
Παρθενώνα έχουν υπόψη τους τις φωλιές των περιστεριών πάνω στα
μνημεία αυτά;
Πριν από κάποια χρόνια μετά από πρόσκληση της ευγενεστάτης κ.
Εύης Τουλούπα, που τότε ήταν διευθύντρια, ανέβηκα με σκαλωσιά
στον Παρθενώνα. Τα οξέα από τις κουτσουλιές των περιστεριών
προκαλούσαν τεράστιες ζημιές στο μάρμαρο στο οποίο ανοίγουν
τρύπες. H κατάσταση από τότε μέχρι σήμερα πήγε από το κακό στο
χειρότερο.
Όταν δεν μπορούσαμε να περιορίσουμε ούτε τις κουτσουλιές των
περιστεριών τα Ελγίνεια μας μάραναν;
Ειδικά με τα περιστέρια οι βλάβες που προκαλούν όχι μόνο στ_
αρχαία, αλλά και στα νεότερα μνημεία της Αθήνας είναι
ανυπολόγιστες. Από το Πανεπιστήμιο, την Ακαδημία και τη
βιβλιοθήκη μέχρι το κτίριο της Παλαιάς (και της νέας!) Βουλής.
Αλλά αρκετά με τ_ αρχαία μια και υπάρχουν και τα νέα.
Ξεφυλλίστε, αγαπητοί μου, τον οποιδήποτε ελληνικό τουριστικό
οδηγό για τα νησιά, αλλά και για την _ηπειρωτική_ Ελλάδα.
Διαβάζεις και θεωρείς ότι η Ιστορία κάπου έμεινε στην κλασική
αρχαιότητα άντε το πολύ να φθάσει μέχρι το Βυζάντιο.
Εδώ αυτό το αρχαίο, εκεί η τάδε ανασκαφή παρακεί το τάδε
βυζαντινό εκκλησάκι. Όποιος θέλει πληροφορίες για το τι
συμβαίνει σήμερα, με τι ζουν οι κάτοικοι, πόσους κατοίκους
έχει το χειμώνα έχασε. Ή θα πρέπει ν_ αγοράσει κάποιο
ξενόγλωσσο το οποίο ίσως και γράφει κάτι παραπάνω.
Και μη μου πείτε ότι υπάρχουν και αρκετές περιγραφές γιατί μου
σηκώνεται η τρίχα από τις υπερβολές και τις κοινοτοπίες αυτού
του τύπου των οδηγών που συνεχώς αναφέρονται σε καταγάλανες
παραλίες, όπου βρίσκεις _γραφικά_ καφενεδάκια και το δειλινό
είναι ανεπανάληπτο μ_ ένα χταποδάκι και ούζο. Αν διαβάσεις
έναν τέτοιο _οδηγό_ τους διαβάζεις όλους.
Από την άλλη, το ότι η Ελλάδα είναι εξαίσια, παρόλες τις
προσπάθειές μας να την χαλάσουμε, είναι γεγονός αυταπόδεικτο.
Για να έρχονται κάθε χρόνο περισσότερα από δέκα εκατομμύρια
άνθρωποι σημαίνει ότι τους αρέσει η χώρα μας. Πας ποτέ
διακοπές σ_ ένα μέρος που δεν σου αρέσει;._Ν.Μ.
Υ.Γ. Την ώρα που τα έντομα του Νίκου Δήμου έτρωγαν τις σάρκες
και ρουφούσαν το αίμα εκείνων που του έβαλαν λάθος τις
φωτογραφίες οι πόνοι ήταν φρικτοί. Έτσι πρόσεξαν εκείνον και
άφησαν εμένα. M_ αποτέλεσμα να βάλουν το ίδιο άρθρο σε δύο
συνεχόμενα τεύχη. Ελπίζω σ_ αυτό που κρατάτε στο χέρι σας να
είναι το σωστό._Ν.Μ.